ลิ่มดำมีไว้ทำไม ?
เคยสงสัยกันไหมว่า…ทำไมคีย์บอร์ด เปียโน หรือแม้แต่เมโลเดียน ถึงไม่ได้มีแต่ลิ่มสีขาวเรียงกันยาว ๆ แต่กลับมี ลิ่มสีดำ แทรกอยู่เป็นช่วงๆ ด้วย จริงๆ แล้ว ลิ่มดำไม่ใช่ของประดับ แต่เป็น หัวใจสำคัญของระบบเสียงสากล

ลิ่มดำ = เสียง “ครึ่งเสียง”
ในดนตรี เรามีหน่วยเล็กที่สุดของระยะห่างเสียงที่เรียกว่า “ครึ่งเสียง”
-
-
ลิ่มขาวกับลิ่มดำเรียงต่อกัน → สร้างระยะครึ่งเสียง
-
ถ้ามีแต่ลิ่มขาวอย่างเดียว → จะขาดโน้ตบางตัวไป เช่น C# (โดชาร์ป), D# (เรชาร์ป)
-
พูดง่าย ๆ ลิ่มดำทำให้เครื่องดนตรีสามารถเล่นได้ ครบทุกเสียง 12 เสียงใน 1 อ็อกเทฟ (C, C#, D, D#, E, F, F#, G, G#, A, A#, B)
ทำให้เล่นได้หลายคีย์ (Key Signature)
ถ้าไม่มีลิ่มดำ นักดนตรีจะเล่นได้แค่ “เสียงสเกลง่าย ๆ” อย่าง C Major (ที่มีแต่ลิ่มขาว) แต่เพราะมีลิ่มดำ → เราถึงสามารถเล่นได้ทุกคีย์ ไม่ว่าจะเป็น G Major, F# Major หรือ Bb Minor เป็นต้น
ช่วยให้มือวางถูกตำแหน่งง่ายขึ้น
ลองสังเกตสิครับ ลิ่มดำไม่ได้เรียงติดกันยาว แต่จะจัดกลุ่มเป็น
-
- 2 ตัวติดกัน
- 3 ตัวติดกัน
- 2 ตัวติดกัน
ตรงนี้เป็นเหมือน จุดสังเกต ของนักดนตรี เวลาจะหาว่าเสียง “โด เร มี” อยู่ตรงไหนก็ใช้ลิ่มดำช่วยจำ
-
- C (โด) จะอยู่ตรงก่อนลิ่มดำ 2 ตัว
- F (ฟา) จะอยู่ตรงก่อนลิ่มดำ 3 ตัว
เพิ่มอารมณ์และสีสันให้ดนตรี
เสียงลิ่มดำไม่ได้มีไว้แค่ “เติมเต็มให้ครบ” แต่ยังทำให้ดนตรีมีโทนสีสันที่แตกต่าง เช่น
-
-
คีย์ที่มีลิ่มดำเยอะ ๆ อย่าง Eb Major → ฟังอบอุ่น ลึกซึ้ง
-
คีย์ที่ใช้ลิ่มขาวเยอะ ๆ อย่าง C Major → ฟังใส สว่าง
-
ดังนั้น ลิ่มดำจึงมีบทบาททั้งเชิงเทคนิคและอารมณ์ดนตรี
ลิ่มดำ = ตัวช่วยเล็กๆ แต่สำคัญมาก
-
- ทำให้ดนตรีมีครบทุกเสียง
- เล่นได้ทุกคีย์
- เป็นจุดสังเกตในการหาลิ่มขาว
- เพิ่มสีสันและอารมณ์ให้กับเพลง
ครั้งต่อไปที่เห็นลิ่มดำบนเมโลเดียน คีย์บอร์ด หรือเปียโน ลองมองมันใหม่ดูนะครับ ว่าเจ้า “ลิ่มเล็ก ๆ” นี่แหละ ที่ทำให้ดนตรีของเราสมบูรณ์แบบ และสำหรับเพื่อนๆ ที่มีเปียโน หรือคีย์บอร์ด 88 คีย์อยู่แล้วแต่อยากอัพเกรดให้เครื่องดนตรีชิ้นโปรดของเพื่อนๆ เป็นสมาร์ทละก็ขอแนะนำ ตัวนี้เลยไม่ผิดหวังแน่นอน